Każdy człowiek kształtowany jest poprzez uczucia. Wyróżnić można uczucie szczęścia czy smutku, a także gniewu i wstrętu oraz różne ich odmiany. Jednym z podstawowych uczuć jest strach. Często spotykamy się z sytuacjami, kiedy ktoś odczuwa strach przed wyjściem z domu lub strach przed szkołą. Czym właściwie jest, czym różni się od lęku i dlaczego nie znaczy tego samego co fobia?
Czym jest strach
Strach to naturalne uczucie pierwotne. Jest on uczuciem niezbędnym i potrzebnym do prawidłowego funkcjonowania. Strach od zawsze idzie w parze z instynktem przetrwania. Kiedy czujemy się w zagrożeniu, nasz organizm produkuje adrenalinę, która odpowiada za poziom strachu. Niepokój pojawia się wtedy, kiedy pojawia się dany obiekt zagrożenia. Może to być przykładowo osoba, której się boimy, ważne spotkanie, czy przemówienie publiczne. Silne uczucie strachu paraliżuje, a następnie w głowie pojawiają się reakcja walki lub ucieczki (fight or flight). Objawy pojawienia się strachu to przede wszystkim zawroty głowy, drżenie, ciągły niepokój, a także potliwość i napięcie mięśniowe. Uczucie strachu jest bardzo podobne do lęku, choć to nie to samo. Lęk charakteryzuje się większą intensywnością, a jego obecność często wywołuje na przykład stany lękowe.
Strach, lęk, fobia
Strach jest odczuwany, kiedy boimy się konkretnej sytuacji, na przykład rozmowy z szefem. Wiadomo, że taka rozmowa za chwilę wystąpi, więc zaczynamy odczuwać stres i napięcie mięśniowe. Lęk natomiast zalicza się do zaburzeń lękowych, w których silny strach obezwładnia na samą myśl o sytuacji, która może się wydarzyć. Występuje wiele rodzajów lęków, między innymi lęk społeczny czy lęk uogólniony. Lęk społeczny powoduje strach przed ludźmi, uniemożliwiający prawidłowe funkcjonowanie.
Fobia to z kolei chorobliwy lęk przed konkretnymi sytuacjami lub przedmiotami. Jest bardzo podobna do lęku, natomiast skierowana jest na konkretną rzecz, wywołującą paniczny lęk. Wyróżnić można na przykład akrofobię, czyli lęk wysokości oraz arachnofobię, czyli lęk przed pająkami. Osoba, która przykładowo cierpi na arachnofobię nie jest w stanie przebywać w tym samym miejscu, w którym jest pająk. Osoba, która po prostu boi się pająków, raczej będzie unikała kontaktu z nimi, natomiast nie będzie narażona na ataki paniki spowodowane ich obecnością.
Strach – jak sobie z nim radzić
Dla wielu osób strach działa motywująco. Potrafi on jednak sparaliżować tak mocno, że osoby borykające się z nadmiernym strachem mają problem, aby go przezwyciężyć. W wielu przypadkach cierpi przez to życie osobiste takiej osoby. Aby poradzić sobie ze strachem warto zaakceptować rzeczy lub sytuacje, które go wywołują. Warto tłumaczyć sobie w głowie, że nic się nie stanie, jeśli spotkamy się z daną osobą, lub będziemy przemawiać publicznie. Dobrym pomysłem jest też rozmowa o swoim problemie. Jeśli powiemy komuś o tym co nas męczy, prawdopodobnie będziemy w stanie spojrzeć na problem z innej perspektywy, dzięki czemu dany strach może okazać się mniejszy niż się wydawał. Ważne jest, aby nie zmuszać się na siłę do przezwyciężania wszystkich lęków jednocześnie. Warto pamiętać, że aby móc wygrać walkę z jakimś lękiem, najpierw powinno się zaakceptować siebie, swoje wady i zalety, a przy tym też fakt, że niektóre sytuacje naturalnie wywołują w nas strach.